De wereld de school in met de verrijkte schooldag
Basisonderwijs. Kinder- en buitenschoolse opvang. Een kinderdagcentrum voor kinderen met een beperking. Een bibliotheek. Welzijnswerk. En dat is eigenlijk nog niet eens alles. Durk Meijer is directeur van Brede School De Wiken, gelegen midden in een woonwijk in het centrum van Drachten. Met de verrijkte schooldag van De Wiken haalt Durk voor zijn leerlingen de wereld zijn school in.
Van binnen naar buiten
De Wiken is gelegen in een wijk met uitdagingen. De Brede School, waarin openbare basisschool De Kameleon en protestants-christelijke basisschool Het Mozaïek gehuisvest zijn, vervult een spilfunctie in de wijk, met een buurtcafé, een digitaalhuis, een bibliotheek en kasten vol met voedingsmiddelen, spelletjes en kleding die ouders naar behoefte mogen meenemen. De beide basisscholen hebben een hogere schoolweging dan andere scholen in de buurt. De verrijkte schooldag van De Wiken is voor Durk en zijn collega’s belangrijk om leerlingen in aanraking te brengen met een breed en rijk aanbod van activiteiten.
‘Als de school deze activiteiten niet aanbiedt, komen veel leerlingen ook niet in aanraking met zaken die wat school betreft van meerwaarde zijn. De wereld is voor veel kinderen van De Wiken niet groter dan de wijk. Soms speelt het gebrek aan taalvaardigheid hierbij een rol, soms is er sprake van (sociale) armoede en veel aanbod staat simpelweg ver van ouders af: naar het museum of de schouwburg gaan is geen vanzelfsprekendheid.’ Dat betekent dat veel activiteiten in school plaatsvinden: ‘En van daaruit proberen we linken te leggen naar buiten, op loop- of fietsafstand. Maar dan moet eerst het onbekende eraf zijn.’
Een breed en rijk aanbod
Op de beide basisscholen onder het dak van De Wiken is sprake van een verlengde schooldag. ‘Eerder duurde de lesdag tot 14 uur, nu is dat 14:30 uur. Alle leerlingen nemen deel aan dit extra halve uur, zo weten we zeker dat ieder kind met het aanbod bereikt wordt.’ Het verrijkte programma dat onder lestijd wordt aangeboden, krijgt een vervolg in het verlengde aanbod van de school.
‘Zo krijgen de leerlingen van groep 5/6 lessen van de medewerkers van Mad Science, een organisatie die kinderen inspireert de wereld te ontdekken met wetenschap en technologie. De docenten van Mad Science keren terug in het verlengde schoolaanbod: de kinderen die nog geen genoeg hebben van de proefjes en experimentjes kunnen zich hiervoor aanmelden buiten schooltijd. Deelname is gratis, maar dan verwachten we wel dat de kinderen er ook echt zijn.’
Een grote coalitie
De Wiken heeft een grote coalitie aan partners in en om de school en het dorp. De school werkt samen met zo’n twintig organisaties om kwalitatief goed aanbod voor de leerlingen neer te zetten. Durk: ‘Natuurlijk zijn we blij met zo’n brede coalitie, maar het nadeel ervan is dat je al deze partijen onmogelijk tegelijk te spreken krijgt. Daarnaast ben je van al deze partijen afhankelijk in de verantwoording van de besteding van gelden. Ik zou andere scholen in een soortgelijke positie adviseren primaire partners te kiezen waarmee je je aanbod vormgeeft. De andere schakel je in wanneer dat nodig is.’
Organisatorische puzzel
Durk is samen met een ingehuurde coördinator verantwoordelijk voor het leggen van de organisatorische puzzel: ‘Wij verzamelen een interessant aanbod en kijken wat op welk moment aansluit bij een groep, zowel in het verrijkte als in het verlengde aanbod.’
De leerkrachten van de beide scholen zijn niet betrokken bij de organisatie of uitvoering: ‘Ze zien er in een gastles onder schooltijd op toe dat deze goed verloopt, maar verder wil ik hen geen extra werk bezorgen.’ Een deel van het extra aanbod sluit zo goed aan op het curriculum, dat je niet onderscheidt dat het extra aanbod is.
Aan de andere kant is er soms ook aanbod dat wellicht niet aansluit op het curriculum, maar waar Durk de leerlingen wel een groot plezier mee doet, zoals de sportactiviteiten van de Krajicek Foundation. ‘Die kansen wil ik ook niet onbenut laten. Iedere maandag, woensdag en vrijdag komen daar wel 25 tot 30 kinderen op af. Het past misschien niet helemaal in het schoolprogramma, maar sociaal gezien zijn deze activiteiten wel van groot belang. Een aantal van deze kinderen belandt anders thuis in een isolement.’
Als de school deze activiteiten niet aanbiedt, komen veel leerlingen hier ook niet in aanraking mee
Positieve opbrengsten
Het verrijkte en verlengde aanbod van De Wiken heeft een positieve impact op de leeropbrengsten van de leerlingen. ‘Vorig jaar draaide de school een pilot waarbij leerlingen betekenisvol leerden in context, met het verrijkte aanbod. Dat betekende dat we heel veel rijke taal aanboden: we lieten lezen, vertellen en leerlingen vertelden aan elkaar. In de landelijk genormeerde toetsen zagen we de resultaten stijgen.’
Durk ziet ook dat de leerlingen met het verrijkte aanbod stappen maken als het gaat om hun sociale vaardigheden en weerbaarheid: ‘Leerlingen van de twee scholen en de opvang nemen samen deel aan activiteiten en komen elkaar tegen in het gebouw en op het gedeelde plein. Dat maakt omgaan met elkaar makkelijker.’
Samenwerken om te borgen
Keunstwurk (‘Kunstwerk’ in het Fries), een organisatie die kunst en cultuur in Friesland versterkt, helpt De Wiken, Kinderwoud, een grote kinderopvangorganisatie, en andere scholen bij het borgen van het verrijkte en verlengde aanbod. De organisaties werken er samen aan te verduurzamen en provinciaal een basisaanbod neer te zetten en te behouden. Als verschillende organisaties soortgelijk aanbod afnemen, worden zij gezamenlijk een aantrekkelijke partij en kan Keunstwurk aanbod ook in stand houden. Durk waakt er wel voor het aanbod al te veel dicht te timmeren: ‘Er komt zo veel moois voorbij. Daar wil ik ruimte voor houden.’