De Transformatieve School in de praktijk

 Alle leerlingen verdienen gevoel van veiligheid, respect en verbondenheid

“Het Marnix Gymnasium in Rotterdam is altijd een school geweest voor kinderen uit de stad en omliggende gemeenten. We zien al jaren een toenemend aantal leerlingen dat komt uit de binnenstad. Rond de 90% komt uit de stad en 10% uit de regio. In Rotterdamse binnenstad wonen mensen uit heel verschillenden culturen. Dat betekent dat de diversiteit in onze klassen toeneemt. Helaas haken te veel van die leerlingen af na een paar jaar gymnasium.”

Wat zien jullie veranderen op school?

“We merken dat de straatcultuur ook steeds meer op school leeft. Een voorbeeld: een docent sprak aan het begin van de les een leerling aan die zijn boeken niet bij zich had. De jongen reageerde met “je bent mij etnisch aan het profileren.” Dat soort situaties beïnvloeden de les. De hele klas kijkt dan van: hoe gaat de lerares reageren? Zeker in de bovenbouw zijn leerlingen heel goed in zich uiten met woorden. Ze kunnen leraren op allerlei manieren in verlegenheid brengen. Je merkt het in heftige taal en het uitlokken van reacties van leraren. Dat soort gedrag zien we hier in onze klassen toenemen.

En wat doe je dan, als docent?

“Wij gebruiken het programma De Transformatieve School, van onderzoeker Iliass El Hadioudi, socioloog en docent aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Er zit vaak een groot verschil tussen wat die leerlingen thuis mee krijgen, wat ze in hun straatcultuur meekrijgen, en wat op school verwacht wordt. Met het programma van El Hadioudi trainen we leraren om per leerling beter te herkennen wat hij of zij met zijn of haar achtergrond nodig heeft, om hun gedrag beter te begrijpen en om een taal te spreken die past bij zowel de leraar als de leerling.”

Leg eens uit, hoe werkte dat in het voorbeeld van het etnisch profileren?

Toen heeft de docente gezegd: we gaan nu gewoon verder met ons werk en ik wil na de les graag hierover met jou verder praten. Zo bleef de sfeer in de klas rustig. Daarna regelde ze een aantal mentorgesprekken met een afdelingsleider erbij. Om elkaar te leren begrijpen: waar kwam zijn opmerking vandaan? En hoe kon zij hem binnen de school houden? Met een methode als deze zet de docent een extra stap. Dat werkt.”

Wat zijn jullie ambities op het gebied van gelijke kansen?

“Mijn eerste ambitie is dat minder leerlingen uitstromen naar een lager niveau. Maar het gaat vooral om veiligheid, respect en een gevoel van ‘erbij horen’ voor al mijn leerlingen, in een veranderende samenleving. Daarvoor is meer kennis nodig. Daarbij helpt De Transformatieve School ons. Meer scholen in Nederland zouden hier mee bezig moeten zijn, vooral in grote steden. Vanuit het onderwijs zijn we extra verantwoordelijk om grote tegenstellingen tussen mensen tegen te gaan. Die verantwoordelijkheid ligt bij mij en mijn docenten, maar ook bij ouders. Wij investeren dus ook veel in ouderbetrokkenheid, zeker als die niet ‘normaal’ voor ze is. Ga met elkaar in gesprek! School nu, in 2017, is heel anders dan de tijd waarin de ouders zelf naar school gingen. Daar moet je over praten.”