De kloof wordt steeds groter

Weblogbericht | 19-01-2022 | Yvon Prince

Het citaat legt voor mij wel beter ‘de vinger op de zere plek’ dan een studie die aantoonde dat de inkomensverschillen in Nederland de afgelopen decennia niet waren toegenomen. Overigens ook niet afgenomen. Ik twijfel niet aan de correctheid van de studie. Wel zet ik vraagtekens bij de (beperkte) onderzoeksvraag. Het was geen onderzoek naar de verschillen tussen ‘arm en rijk’, de focus lag op een bepaald aspect daarvan, de inkomensverschillen. Op dat gebied heeft de politiek veel gedaan, maar aan de andere ‘oorzaak’ van de verschillen, de ontwikkeling van vermogens en schulden, is er -al dan niet bewust- veel minder aandacht besteed.

Mijn stelling is dat kansenongelijkheid bij kinderen vooral voortkomt uit de grote verschillen in vermogen en de bijbehorende maatschappelijke posities. Hoe lager op de inkomensladder, hoe geringer de kansen, ook voor de kinderen. Daar ligt voor mij de echte oplossing: een samenleving waarin economische verschillen kleiner worden, dat is een ingrijpend en complex politiek proces, waar niet zomaar een oplossing voor aan te reiken is. Hiermee wil ik niet zeggen dat we daarop moeten wachten. Of dat we al onze inspanningen, zoals die bijvoorbeeld in het onderwijs opgepakt worden, om kinderen meer kansen te bieden, in de ijskast moeten plaatsen. Ieder kind dat geholpen kan worden de barrières van benarde maatschappelijke startpositie te overwinnen, is pure winst voor een rechtvaardigere maatschappij. Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn, dat binnen de kaders van onze samenleving niet ieder kind gelijke kansen zal krijgen. Het liberalisme heeft het geloof gevoed dat als je maar wilt, dat je alles kunt bereiken wat je wilt. Het klopt niet.

Gelukkig maar dat het niet klopt, want dan zou de aarde onleefbaar worden, nog sneller dan nu al het geval is. De ecologische voetafdruk van ons land zou immens zijn. De opgave is de verschillen kleiner te maken (bijvoorbeeld door vermogens zwaarder te belasten en arbeid minder) en de kansen voor kinderen te herverdelen ten voordele van de kinderen die nu aan het kortste eind trekken; dit kan bijvoorbeeld door het maken van kleinere klassen in achterstandswijken. Een leefbare planeet is er ook een waar welvaart eerlijker verdeeld is en waar welzijn en welbevinden voor iedereen onder handbereik is. Ik denk niet dat ik het nog mee zal maken, maar ik ben wel blij dat steeds meer mensen, oud en jong, bereid zijn hieraan mee te werken.

Tot slot een eenvoudig voorbeeld, dat illustratief bedoeld is. Ik schrijf het op, omdat ik zowel bij mijzelf als bij anderen regelmatig mij realiseer dat ik mij toch niet altijd goed kan inleven wat armoede betekent in het leven van alledag.

A kan op basis van zijn of haar inkomsten per maand bijvoorbeeld € 1.500 besteden en  B 4 maal zo veel. De eerste zal andere keuzen moeten maken dan de tweede op alle gebieden. Dat is de voelbare/merkbare ongelijkheid. Het lidmaatschap van bijvoorbeeld een sportclub van €15,00 per maand is voor de een 1% en voor de ander 0,25% van zijn inkomen. Zo’n geïsoleerd voorbeeld zegt weinig over de verschillen, wel als jij je realiseert, dat dit voor alles geldt: eten, kleding, vervoer, etc. Want bij zo’n lidmaatschap komen vaak ook nog andere kosten kijken, sportkleding, geld om wat te drinken, feestjes.

“Ja”, hoor ik mensen zeggen, er zijn toch stichtingen of mensen die kunnen bijspringen. Die zijn er, maar hoe leuk is dat om aan te moeten kloppen bij anderen, te beseffen dat jij het niet kan, afhankelijk te zijn van liefdadigheid? Het hebben van dit soort stichtingen zou niet nodig moeten zijn.

Beweringen en meningen geuit deze in blog zijn de persoonlijke mening van de gastschrijver. Deze weerspiegelen niet noodzakelijk het officiële beleid of standpunt van de Gelijke Kansen Alliantie, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, dan wel bedrijven en organisaties die expliciet vermeld staan in de gepubliceerde blogs & teksten.

De inhoud van deze blog dient uitsluitend informatie- en inspiratiedoeleinden. Aan de in deze blog aangeboden informatie kan dan ook op geen enkele manier rechten worden ontleend.